Beta Balığı Hakkında Tarihsel Bilgi

Bu yazımda çok sevdiğimiz beta balığı hakkında biraz tarihsel bilgilere yer vermek istedim. Beta balığı nasıl ortaya çıkmış ? İlk kimleri üretmiş ? İlk hangi ülkelere gitmiş ? Gelin bu sorulara beraber yanıt arayalım.

Beta balıklarının adı geçmişte Asya’da yaşamış “bettah” adında savaşçı bir klan adından geliyor. Betta balıklarının da kavgacı yapısı bu klanın savaşcı ruhundan alınmıştır. Bettah zaman içinde betta olarak kısaltılmış. İsterseniz aşağıdaki videomdan da beta balığı hakkında bilgi edinebilirsiniz.

Beta balığı hakkında anavatanı ve üretim hikayesi

Anavatanı Tayland olan bu balık en eski akvaryum balıklarından biridir. 600 yıl öncesine dayanan Sukothai hanedanlığında beta balığı üretildiğini ve beslendiğin, biliyoruz. Bu balığı ilk farkedenler o dönemler pirinç tarlalarında çalışan işçiler ve çocuklar olmuş. Bölgesini korumak için savaşan bu balığı farketmiş ve beslemeye başlamışlar. Daha sonra kendi türleri ile dövüştüklerini farkedince adeta betta dövüşleri Tayland’da gelenek haline gelmiş. Bu geleneğin hala devam ettiğini biliyoruz. Betalar karakter olarak kendi türü erkeklere aşırı agresif ve saldırgan balıklar. Yani 2 erkek betayı aynı akvaryumda hiç bir zaman bir arada besleyemezsiniz.

Aslında bugün gördüğümüz beta kuyruk tiplerinin hepsi, başlangıçta seçici olarak Betta imbellis , Beta mahachaiensis , Beta samaragdina ve orijinal Beta splendens türlerinden seçilerek yetiştirilmiştir.

Betaya yön veren 6 kişi diye bir yazım vardı. Detaylarını okuyabilirsiniz.

Kaynak http://www.bettafishcenter.com/betta-origins.shtml

Büyük akvaryumlarda beta balığı beslenmesi hakkında

Bu beta balığı hakkında çok tartışılan bir konu. Büyük akvaryumlarda beslenir diyenler var. Evet belki büyük akvaryumlarda pek karşılaşmazlarsa beslenebilirler. Ancak durum dişilerde farklı. Dişiler bir süre sonra ittifak sağlarlar ve aynı akvaryum yaşayabilirler. Beta akvaryumu nasıl olmalı sorusuna bir yazım var burada >>

Beta balığı yaşam ve keşif alanları

1800’lere gelindiğinde dahi hala devam eden beta sevgisini ve popülerliğini gören dönemin siyam kralı (siyam Tayland’ın eski adı) 3.Rama bu balıkları tescillemek ve bu işi resmileştirmek istiyor. 1. ve 2. Rama dönemlerinde de betalarla ilgili yazıların, belgelerin olduğunu biliyoruz. Ayrıca 1.Rama beta dövüşlerini yasaklarken4.ve 5. Rama dönemlerinde kumar anlamında beta dövüşleri çok popülermiş. 1840 yılında o dönemin tanınmış hayvan bilimcilerinden Dr. Theodor Cantor’a bu balıklardan yetiştirmesi ve incelemesi için veriyor. Cantor, bu betalar üzerinde 9 yıl çalışıyor. Doktor 1849’da bu balıkların türünün Macropodus Pugnax olduğunu belirten bir makale yayınlıyor. Ancak aradan 60 yıl sonra Charles Tate Regan adında bir balık bilimci zaten Macropodus Pugnax adında bir tür olduğunu belirterek bu türün başka bir balık türü olduğunu vurguluyor ve bu türe betta splendens adını veriyor.

Beta balığı hakkında ilk ithalat ve ihracat işleri

1800’lerin sonlarına doğru iyice popülerlik kazanan beta balığı Fransız balık uzmanı ve bilim adamı Pierre Carbonnier tarafından Fransa Paris’e ithal ediliyor. 1892’de de Alman ithalatçı ve balık uzmanı Paul Matte tarafından Moskova’dan Almanya Berlin’e ithal ediliyor. 1910’da Amerika’da Frank Locke adında bir Amerikalı iş adamı ve balık meraklısı San Francisco şehrine ithal yoluyla Almanya’dan getirtiyor. Ancak Frank Locke bu gelen balıklar arasında bariz bir farklılığı olan kırmızı yüzgeçli bir balık görüyor.

İşte bu farklı türden sonra günümüze kadar gelen renk ve kuyruk tiplerinin oluşumları başlamış. Yani benim anladığım şu; aslında bu mutasyona uğramalar Tayland’da da başlamış. Ancak sanırım oradaki üreticiler tür gelişsin diye Almanya’yada bu farklı balıklardan yollamışlar. Daha sonra Almanya’da Amerika ihracatında bu balıklardan bir tane yollamış ve türler bu şekilde tüm dünyadaki üreticiler tarafından geliştirilmiş olmuş.

Beta balığı hakkında doğal yaşam ve beslenme

Beta balıklarının doğal yaşam alanı sığ ve durgun sulardır. Bu durum sayesinde evrimsel sürece bağlı olarak betalarda diğer 1-2 balık dışında olmayan labirent organı oluşmuştur. Bu organ baş kısmının arka sağ-sol bölgelerinde bulunur. Labirent organı sayesinde atmosferden de hava alan beta balığı uzun süre oksijensiz sularda yaşamını sürdürür. Bu sayede de akvaryumlarda motor veya filtre olmadan bakılmaktadır. Tabii beta balığı bunu zor durumlarda kaldığında kullanır. Ancak malesef dünyada bu yetenek kötüye kullanılmaktadır. Petshoplarda ufacık bardaklarda günlerce satılmak için bekletiliyorlar.

Birazda beslenmesinden bahsedersek; beta balıkları etçil balıklardır. Doğada sinek larvası, su böcekleri, kurtçuklar gibi canlılarla beslenirler. Artemia, su piresi ve tubifex gibi canlı yemleride çok severler.

Evcil türlerde ise günümüzde ağırlık kuru yemlerle beslenmektedir. Bu durumda protein ağırlıklı kuru yemler tercih edebilirsiniz. Kuru yemlere öneri olarak Atison Betta, Tropical, Omega, Sera gibi yemleri tercih edebilirsiniz.

Beta balığı yemleri hakkında detaylı bilgi için tıklayınz

Bu yazının bazı bölümlerinde aşağıdaki kaynaktan yararlanılmıştır
Kaynak https://capaculsbetta.wixsite.com/betta/betatarih

https://www.itsafishthing.com/the-history-of-betta-fish/
https://en.wikipedia.org/wiki/Siamese_fighting_fish
https://www.bangkokpost.com/life/social-and-lifestyle/1662212/a-close-up-view-of-siamese-fighting-fish

Dr.Gene Lucas’ın 1968’de betalar hakkında hazırladığı bir döküman